Introductie m.b.t. onderzoek
Beweging, zoals in een auto of bij turbulentie in een vliegtuig, kan je onwel of zelfs misselijk maken. Dit wordt ook wel wagenziekte, luchtziekte, of in het algemeen bewegingsziekte genoemd. Het doel van dit onderzoek is om de relatie tussen beweging en bewegingsziekte te onderzoeken. In deze studie onderzoeken we draaibewegingen die voorkomen tijdens het autorijden. Met deze gegevens kunnen we beter voorspellen of, en zo ja wanneer, mensen misselijk worden van bepaalde bewegingen. Dat is bijvoorbeeld nuttig voor de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s, waarvan de rijstijl zo geoptimaliseerd kan worden dat passagiersminder bewegingsziekte ervaren.

Deze studie maakt deel uit van een groter onderzoek naar bewegingsziekte in zelfrijdende auto's. Eerder hebben vergelijkbare onderzoeken plaatsgevonden. Ook als je aan een eerder onderzoek hebt deelgenomen, kun je aan dit onderzoek deelnemen. De bewegingen zullen namelijk anders zijn.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
Dit onderzoek bestaat uit drie aparte sessies van maximaal een uur, die op drie aparte dagen ingepland worden in de periode tussen 20 oktober en 14 november 2025. Na je aanmelding nemen we contact met je op om de sessies in te plannen.

Tijdens elke sessie neem je plaats in een bewegingssimulator van TNO in Soesterberg, genaamd “Desdemona” (zie afbeelding hieronder). Dit is een cabine waarin je gedurende maximaal 20 minuten bewogen wordt. Deze beweging is verschillend per sessie. Na de periode van beweging is er een hersteltijd van 10 minuten in de cabine. Je geeft tijdens de sessie herhaaldelijk aan hoe je je voelt en je voert een eenvoudige geheugentaak uit. We zullen deze schaal en de geheugentaak voorafgaand aan het experiment aan je uitleggen. Daarnaast meten we jouw hoofdbewegingen door middel van een apparaatje aan de hoofdtelefoon.

De cabine zal tijdens de beweging worden afgesloten. Daarom kun je beter niet meedoen als je last heeft van claustrofobie. De stoel in de cabine heeft een 5-punts veiligheidsgordel zoals ook in rallyauto’s wordt gebruikt. Dit betekent dat het dragen van een rok onhandig is.

De bewegingen kunnen symptomen van wagenziekte opwekken (zoals duizeligheid, hoofdpijn of misselijkheid), maar de proef wordt sowieso gestopt wanneer je matige misselijkheid ervaart. Ook kun je zelf op ieder gewenst moment stoppen. Alle keren dat je naar TNO komt zal het verloop van de sessie bijna hetzelfde zijn. De cabine zal mogelijk iets anders bewegen.

Wie kunnen er meedoen?
Om te bepalen of je aan het onderzoek deel kunt nemen zijn selectiecriteria opgesteld. Zo kun je bijvoorbeeld alleen meedoen als je in goede gezondheid verkeert. De specifieke criteria staan hieronder vermeld. Mocht je hierover vragen hebben, neem dan contact op met de onderzoeksleiders (via rijcomfort@tno.nl). Je voldoet aan de toelatingscriteria van dit onderzoek als je:
 

1. de Nederlandse taal mondeling en schriftelijk goed machtig bent;
2. tussen de 18 en 65 jaar oud bent;
3. maximaal 100 kg weegt (in verband met de stoel in de cabine van het onderzoek);
4. minimaal eenmaal in de afgelopen drie jaar symptomen van bewegingsziekte hebt ervaren (bijv. duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, tijdens reizen per auto, boot, bus, vliegtuig of trein);
5. zichzelf als (licht) gevoelig voor bewegingsziekte beschouwt;
6. geen alcohol drinkt en geen drugs gebruikt in de 12 uur voordat het onderzoek plaatsvindt.

Aanvullende selectiecriteria
Je kunt niet meedoen met het onderzoek als je:

1. lijdt aan een van de volgende aandoeningen:

• Claustrofobie (angst voor kleine ruimtes);
• Neurologische stoornissen: evenwichtsstoornissen, epilepsie verlammingen, etc.;
• Chronische nek- of rugklachten.
• Astma of longziekte;
• Hart- of vaatproblemen;
• Te hoge of lage bloeddruk;
• Hoofdletsel, hersenschudding, frequente of ernstige hoofdpijn;
• Duizeligheid of flauwvallen, bewusteloosheid door welke oorzaak dan ook;
• Niersteen of bloed in urine;
• Diabetes of hormonale stoornis;
• Maag-, lever- of darmproblemen.

 2. medicatie gebruikt die uw evenwicht of alertheid beinvloedt (medicijnen met een gele sticker).
3. op regelmatige basis medicatie gebruikt om wagenziekte te onderdrukken;
4. zwanger bent.

Mocht tijdens de eerste sessie blijken dat je toch niet aan deze toelatingseisen voldoet, dan word je alsnog uitgesloten van het onderzoek.

Vergoeding
Per sessie ontvang je een vergoeding van EUR 20.00 (excl. reiskosten). Na het derde bezoek ontvang je een extra bonus van EUR 15.00. Hiermee kan de totale vergoeding komen op EUR 75.00 (excl. reiskosten). Voor reiskosten geldt een vergoeding van EUR 0.23/km, met een maximum van EUR 17.50 per bezoek.

Belangrijk om te weten

Meer informatie is te vinden via: https://redactie.tno.nl/contents/pages/13687/deelnemers_informatie.pdf

Wat gebeurt er met jouw data?
TNO hecht veel waarde aan je privacy en houdt daarom rekening met de geldende voorschriften.

Naam en adresgegevens van deelnemers worden onmiddellijk na het verzenden van de compensatie verwijderd. Alle andere verzamelde gegevens in de loop van dit onderzoek zullen worden gekoppeld aan een proefpersonennummer. Op deze manier zijn verzamelde gegevens niet herleidbaar tot een specifieke deelnemer. Alle gegevens worden verwerkt met goed beveiligde computersystemen en zijn alleen toegankelijk voor bevoegde leden van het onderzoeksteam. TNO garandeert dat jouw gegevens alleen voor statistische doeleinden worden gebruikt. Individuele deelnemers zullen niet herkenbaar zijn in onderzoek publicaties. Na voltooiing van deze studie worden gegevens 15 jaar veilig opgeslagen.

Wil je verder nog iets weten?
Op het moment dat je nog verdere informatie wilt ontvangen over het onderzoek, kun je te allen tijde contact opnemen met de experimentleider Susanne Louvenberg susanne.louvenberg@tno.nl.

Indien, onverhoopt, uw afspraak voor het experiment wordt geannuleerd, zullen we dat zo snel mogelijk laten weten. Wanneer dit 1 dag van te voren gebeurt wordt het experiment volledig vergoed; bij 2 dagen wordt de helft uitbetaald. In elk geval zullen we ons best doen de afspraak te verplaatsen naar een ander tijdstip.